Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης, τα έργα του οποίου παρουσιάζονται στην Εθνική Πινακοθήκη με τον τίτλο «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου», και η ακτιβιστική παρέμβαση του βουλευτή Νίκου Παπαδόπουλου ανοίγουν έναν έντονο και δύσκολο διάλογο.
Τα έργα αυτά προσβάλλουν την παραδοσιακή θρησκευτική εικονογραφία, τοποθετώντας ιερά σύμβολα σε προκλητικά και ασυνήθιστα πλαίσια.
Γράφει ο Νικήτας Καυκιός Ψυχολόγος - "Δίκτυο Ελληνισμού"
Η Παναγία με τσιγάρο και ένα σκελετωμένο βρέφος στην αγκαλιά της, ο Άγιος Γεώργιος τερατόμορφος να σκοτώνει μια πεταλούδα αντί για δράκο, προβάλλουν την αντίθεση μεταξύ του ιερού και του καθημερινού.
Αυτές οι εικόνες προκαλούν συνειρμούς βεβήλωσης και ασέβειας, καθώς τοποθετούν το ιερό σε ένα πλαίσιο που προσβάλλει την ορθόδοξη χριστιανική πίστη.
Είναι βέβαια δικαίωμα του καλλιτέχνη να ζωγραφίζει με όποιον τρόπο θέλει την αγωνία του, να αμφισβητεί και να διαμαρτύρεται. Όμως, για την Εκκλησία, η εικόνα δεν είναι ένα απλό σύμβολο, αλλά η εξεικόνιση μιας πνευματικής αλήθειας.
Οι άγιοι δεν είναι καλλιτεχνικές φιγούρες προς αναπαράσταση, αλλά παρουσίες που μαρτυρούν τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Η Παναγία δεν είναι μια αλληγορία, αλλά η μητέρα του Θεού που βαστάζει την οδύνη του κόσμου. Ο Χριστός δεν είναι μορφή προς αποδόμηση, αλλά σαρκωμένος Υιός και Λόγος του Ζωντανού Θεού.
Στον πνευματικό κόσμο, η αλήθεια δεν είναι θέμα προσωπικής άποψης ή αισθητικής ελευθερίας, δεν είναι ρευστή ή υποκειμενική αλλά οντολογική, δηλαδή όντως αληθινή.
Δεν επιδέχεται αυθαίρετες ερμηνείες, όπως συμβαίνει στην τέχνη, όπου το νόημα μπορεί να αλλάζει ανάλογα με τον δημιουργό και τον θεατή. Η πίστη δεν λειτουργεί με την ελευθερία της τέχνης· δεν παίζει με τα όριά της, γιατί έχει όρια που δεν καθορίζονται από τον άνθρωπο, αλλά από τον Θεό.
Η τέχνη μπορεί να προκαλεί, να αποδομεί, να αναζητά.
Η πίστη όμως δεν αναζητεί - μαρτυρεί. Δεν πειραματίζεται – μετέχει στην Αλήθεια. Οι εικόνες των αγίων δεν είναι καλλιτεχνικές συνθέσεις, αλλά παράθυρα που αποκαλύπτουν την Ουράνια Βασιλεία.
Η Παναγία δεν είναι μια μορφή που επιδέχεται αναπλαισιώσεις, αλλά η Μητέρα της εσταυρωμένης Αγάπης. Κατά συνέπεια η απεικόνισή της δεν μπορεί να προσεγγίζεται με την ελευθερία που επιτρέπει η τέχνη.
Στον πνευματικό κόσμο δεν είναι όλα σχετικά - η Αλήθεια άρχει, είναι ζωντανή, αποκαλύπτεται εν Πνεύματι Αγίω και δεν είναι δυνατόν να προσβάλλεται με τις εκφραστικές αναζητήσεις του κάθε καλλιτέχνη.
Comments